In de zorg worden veel tijdelijke contracten gebruikt: voor bijvoorbeeld invalkrachten, vervanging bij ziekte of projecten. Die flexibiliteit is vaak nodig, maar brengt ook risico’s met zich mee. Zodra de wettelijke ketenregeling wordt overschreden, ontstaat automatisch een vast dienstverband. Ook als dat niet de bedoeling is. Daarom is het belangrijk dat HR goed let op het aantal contracten, de looptijd en de tussenpozen.
De ketenregeling bepaalt hoeveel tijdelijke contracten een werkgever mag aanbieden en hoelang deze mogen duren. De regels staan in artikel 7:668a van het Burgerlijk Wetboek. De regeling voorkomt dat werknemers langdurig in onzekerheid blijven door opeenvolgende tijdelijke contracten.
Hoofdregels
Volgens artikel 7:668a BW geldt:
- Duur
Volgen arbeidsovereenkomsten elkaar op met tussenpozen van minder dan 6 maanden en duurt de totale periode langer dan 36 maanden, dan wordt de laatste arbeidsovereenkomst automatisch omgezet in een contract voor onbepaalde tijd. Let op: alleen tussenpozen van minder dan 6 maanden tellen mee binnen dezelfde keten. - Aantal contracten
Na drie opeenvolgende contracten (met tussenpozen van maximaal 6 maanden) ontstaat automatisch een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd bij een vierde overeenkomst. - Opvolgend werkgeverschap
De ketenregeling geldt ook als een werknemer hetzelfde werk blijft verrichten bij een andere werkgever die redelijkerwijs als opvolger kan worden gezien (art. 7:668a lid 2 BW). Bijvoorbeeld bij overgang van onderneming of payroll- of uitzendconstructies.
Belangrijke uitzonderingen in de wet
De wet kent daarnaast uitzonderingen die ook relevant in de zorg zijn:
- In een cao kan de keten worden verruimd naar maximaal 48 maanden en zes contracten als de aard van het werk dit vereist.
- BBL-leerlingen en jongeren onder de 18 jaar die gemiddeld minder dan 12 uur per week werken, vallen buiten de ketenregeling.
- Voor werknemers boven de AOW-leeftijd geldt eveneens een ruimere regeling:48 maanden en maximaal zes contracten.
Afwijkingen in zorgcao’s
Sommige cao’s mogen binnen bepaalde grenzen afwijken van de wettelijke ketenregeling. Zo kan de maximale duur worden verlengd tot 48 maanden of het aantal contracten tot zes en mag de regeling buiten toepassing worden verklaard voor opleidings- of onderzoeksfuncties. Omdat dit per cao verschilt, is het belangrijk altijd te controleren wat er precies in de juiste cao staat Hieronder staan de belangrijkste verschillen in de vijf grootste zorgcao’s.
Cao VVT
De cao wijkt niet af van deze wettelijke ketenregeling. Hoofdstuk 2 (‘Contract = Contract’) benadrukt juist dat vaste dienstverbanden de norm zijn. De sector streeft naar 90% medewerkers met een vast contract.
Cao Ziekenhuizen
Artikel 3.1.3 van deze cao kent een uitzondering op de ketenregeling: voor arbeidsovereenkomsten binnen een tenure track. Hierbij kan de keten worden verlengd tot 48 maanden. Zo’n traject is een tijdelijk loopbaantraject voor wetenschappelijk personeel, waarin wordt beoordeeld of een medewerker kan doorgroeien naar een vaste functie. Deze regeling speelt in de praktijk voornamelijk bij academische ziekenhuizen (UMC’s). De afwijking geldt alleen als deze schriftelijk is vastgelegd in de arbeidsovereenkomst.
Cao GGZ
In hoofdstuk 9, artikel 21, staat dat bij arbeidsovereenkomsten die zijn aangegaan voor de duur van een opleiding of onderzoek van de ketenregeling mag worden afgeweken op grond van artikel 7:668a lid 9 BW. Deze uitzondering geldt alleen voor de periode waarin de opleiding of het onderzoek daadwerkelijk wordt gevolgd of uitgevoerd. Dit betekent dat tijdelijke contracten voor bijvoorbeeld GZ-psychologen of opleidingsplaatsen buiten de normale ketenregeling kunnen vallen. Zodra de opleiding of het onderzoek is afgerond, geldt weer de standaardregel.
Cao Gehandicaptenzorg
Volgens artikel 2:3a geldt de ketenregeling niet voor arbeidsovereenkomsten die vooral bedoeld zijn voor educatie, behalve bij BBL-trajecten. Organisaties mogen daarnaast, in overleg met de ondernemingsraad, afspraken maken over de duur van tijdelijke contracten. Voor gezinshuisouders kunnen aparte afspraken gelden die kunnen afwijken van de standaardregels, zolang deze niet in strijd zijn met de wet.
Cao Jeugdzorg
Artikel 2.6 bepaalt dat met instemming van de OR of PVT de werkgever mag afwijken van cao-bepalingen, na goedkeuring door het Overleg Arbeidsvoorwaarden Jeugdzorg (OAJ). Leerarbeidsovereenkomsten (BBL of duale route) vallen buiten de ketenregeling en lopen zolang het opleidingsdeel duurt.
Let op: omdat de bepalingen per cao verschillen, is het belangrijk om altijd de juiste cao te raadplegen.
Wat betekent dit voor HR?
Controleer bij elke medewerker met een tijdelijk contract de looptijd, het aantal contracten en de tussenpozen. Is de onderbreking korter dan zes maanden, dan loopt de keten door. Houd ook rekening met medewerkers die al drie contracten hebben of 36 maanden werken, want daarna ontstaat automatisch een vast dienstverband.
Houd tevens rekening met medewerkers die overstappen binnen een zorggroep of via payroll blijven werken. Dat kan worden gezien als opvolgend werkgeverschap. Check daarnaast de cao: in de cao Ziekenhuizen en cao GGZ mag de tijdelijke periode soms tot 48 maanden duren, terwijl de cao’s VVT en Jeugdzorg juist vaste contracten stimuleren.
Leg daarnaast alle contracten centraal vast, stel herinneringen in voor einddata en documenteer verlengingen of beëindigingen schriftelijk. Zo voorkom je dat een medewerker onbedoeld vast in dienst komt.
Handige ondersteuning
De ketenregeling in de zorg kan ingewikkeld zijn, zeker door de verschillen tussen cao’s. Tools zoals Pascal-AI helpen HR-professionals om snel te zien wat binnen de eigen cao geldt. De AI-assistent geeft antwoorden op basis van actuele wet- en cao-bepalingen en verwijst direct naar de juiste bronnen. Op basis van jouw situatie kan de AI-assistent direct conceptdocumenten opstellen, zoals aanzegbrieven. Zo blijft het overzicht behouden en worden onaangename verrassingen voorkomen.
Pascal-AI is de AI-assistent voor HR-professionals met arbeidsrechtelijke vragen. Alle informatie van Pascal-AI wordt gecureerd door arbeidsrechtadvocaat Pascal Kruit, waardoor de antwoorden zorgvuldig en juridisch zijn onderbouwd. Je kunt Pascal-AI gebruiken voor juridische vragen, het behandelen van specifieke casussen of het opstellen van juridische brieven en documenten. Probeer Pascal-AI hier een maand gratis uit.
